Tahvil Nedir?

Tahvil Nedir?; Devletin veya özel sektör şirketlerinin borçlanarak orta ve uzun vadeli fon sağlamak üzere çıkarttıkları ve anapara ödemesi 1 yıldan uzun sürede yapılan borç senetleridir.

Tahviller; ülke hazineleri ya da ülkede mal ve hizmet üreten anonim şirketler, kamu kuruluşları veya devlet tarafından bütçe finansmanı ihtiyacının giderilmesi amacıyla ihraç edilen, vadesi bir yıldan fazla olan borçlanma senetleridir.

Tahvillerin satılmasındaki esas amaç; daha ucuz finansman sağlanmasıdır. Tahvili satın alan kişi fon sağlayıcı rolündedir. Bu rol herhangi bir şirket ortaklığını göstermez. Tahvili satın almış olan kişinin sahip olduğu tek hak; ödediği anaparayı faizi ile birlikte geri alma hakkıdır.

Bono ve tahvillerin sınıflandırılması, ihracı yapan gerçek veya tüzel kişiye göre yapılabilmektedir: Tahviller; ülke hazineleri ya da ülkede mal ve hizmet üreten anonim şirketler, kamu kuruluşları veya devlet tarafından bütçe finansmanı ihtiyacının giderilmesi amacıyla ihraç edilen, vadesi bir yıldan fazla olan borçlanma senetleridir.

Tahvillerin satılmasındaki esas amaç; daha ucuz finansman sağlanmasıdır. Tahvili satın alan kişi fon sağlayıcı rolündedir. Bu rol herhangi bir şirket ortaklığını göstermez. Tahvili satın almış olan kişinin sahip olduğu tek hak; ödediği anaparayı faizi ile birlikte geri alma hakkıdır.

Bono ve tahvillerin sınıflandırılması, ihracı yapan gerçek veya tüzel kişiye göre yapılabilmektedir:

• Hazine Müsteşarlığı tarafından ihracı yapılan tahviller devlet tahvili olarak adlandırılırken, bonolar hazine bonosu olarak adlandırılmaktadır. Anonim şirketler tarafından çıkarılan borçlanma senetleri ise özel sektör tahvilleri olarak sınıflandırılmaktadır.
• Para cinsine göre ihracı yapan ülkenin veya kuruluşun kendi ulusal para birimi dışındaki bir para birimi üzerinden bir banka ya da konsorsiyum aracılığı ile ihraç edilen tahvillere eurotahvil veya daha yaygın adıyla eurobond denmektedir.

Eurobond Nedir?

İhraç edildiği ülkenin para birimi dışındaki para birimleri cinsinden satışa sunulan ve genellikle devletler, şirketler ve uluslararası kuruluşlar tarafından ihraç edilen bonolardır. Eurobondlar ülkemizde nominal değerleri üzerinden iskontosuz ve sabit faizli kuponlarla, ve genellikle 5 ile 30 yıl arasında değişen vadelerle ihraç edilirler. Eurobond yatırımcısı vade sonunda ana parasını nominal değer olarak geri alır. Dolar cinsinden ihraç edilen eurobondlara yılda 2, euro cinsinden ihraç edilenler ise yılda 1 kez kupon ödemesi yapılır. Kupon ödemeleri üzerinden vergi kesilmez ancak yatırımcıların sermaye kazançlarını beyan etme zorunluluğu vardır.

Tahvil Özellikleri:

• Tahvile yatırım yapan kişi uzun vadeli bir borç verendir. Tahvil yatırımcısının sahip olduğu tek hak; vadesi geldiğinde alacağını tahsil etme hakkıdır. Tahvil sahibinin yönetimde herhangi bir söz hakkı bulunmamaktadır. Buna rağmen alacakların önceliği sebebiyle şirket kâra geçtiğinde öncelikle tahvil sahiplerinin kupon veya anapara ödemesi yapılır.
• Faiz oranlarında yaşanan değişimler tahvil fiyatında da değişikliğe sebep olur. Faizlerdeki yükseliş, elinizdeki tahvilin belirlenmiş faizi daha düşük olduğu için tahvil fiyatında düşmeye neden olmaktadır. Faizler düşüşe geçtiğinde ise elinizdeki tahvilin değeri yükselecektir. Böylece vadesinden önce kârla satış yapılabilmesi mümkün olacaktır.
• Başlangıçtan itibaren sabit durumdaki menkul kıymetler, borçlanma senetlerinin getirisini oluşturur. Tahvil sahibinin enflasyondan daha büyük bir faiz getirisine sahip olduğu durumda reel kâr elde edilmiş olur. Ancak tahvil faizi enflasyondan daha düşük olursa borç veren kişi reel bir geliri elde edemez ve zarar eder.
• Herhangi bir iflas ya da tasfiye durumunda borçların önceliği hükmü uyarınca tahvil sahibi yargı yoluyla anapara ve faiz ödemesi talebinde bulunma hakkına sahiptir. Söz konusu durumda tahvil yatırımcısının hisse yatırımcısına nazaran önceliği bulunmaktadır.

Bono Yatırımı Nasıl Yapılır?

Bir aracı kurumda yatırım hesabı açtıran herkes Borsa İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Kesin Alım Satım Pazarı’nda (2.el piyasada) işlem gören menkul kıymet niteliğindeki bonoları alıp satabilir. Yeni ihraç edilen Hazine Bonosu, Devlet ve Şirket Tahvillerini ve diğer bono türleri ise bankalar ve aracı kurumlar kanalıya satın alınabilir.

Lehtar, bononun vade tarihinde muhataptan alacağını tahsil ederek bonuyu muhataba iade eder. Ödeme tarihini beklemeden alacağını tahsil etmek isteyen lehdar ise bonoyu bankaya ibraz ederek bir iskonto karşılığında alacağını tahsil edebilir. Banka muhataba ihbarname göndererek bono bedelini bankaya ödemesi gerektiğini bildirir muhatap bono bedelini bankaya öder.

Bankaya ibraz edilen bononun ödeme tarihinden itibaren 2 iş günü içinde ödenmemesi durumunda banka borçluya ödememe protestosu gönderir. Protestoya rağmen ödenmeyen borç banka tarafından takibe alınır.

Bono Çeşitleri Nelerdir?

• Hazine Bonosu
• Banka Bonoları
• Finansman Bonosu

Bono ve Tahvil Farkı Nedir?

Bono ile tahvil arasındaki en temel fark bononun en fazla 1 yıl, tahvilin ise en az 1 yıl en çok 30 yıl vadeli olmasıdır. Ayrıca bonolar iskontolu ve kuponsuz olarak ihraç edilirken, tahviller iskontolu veya sabit ve değişken faizli kuponlu olarak ihraç edilebilirler.